هرگاه این را دانستیم، این را نیز خواهیم فهمید که عبادت تنها از مسلمانِ موحد پذیرفته می‌شود، چنانکه می‌فرماید: ﴿وَقَدِمْنَا إِلَى مَا عَمِلُوا مِنْ عَمَلٍ فَجَعَلْنَاهُ هَبَاءً مَنْثُوراً﴾ [فرقان/ ۲۳] (و به هر گونه کاری که کرده‌اند می‌پردازیم و آن را [همانند] گرد و خاکی پراکنده می‌سازیم).

در صحیح مسلم (۲۱۴) از عائشه رضی الله عنها روایت است که گفت: گفتم ای پیامبر خدا، ابن جُدعان در جاهلیت پیوند خویشاوندی را پاس می‌داشت و بی‌نوایان را غذا می‌داد؛ آیا این کارهایش برای او سودی خواهد داشت؟ فرمود: «نه؛ سودی برایش نخواهد داشت. او روزی نگفت: پروردگارا گناه مرا در روز قیامت بیامرز». یعنی او به قیامت اعتقاد نداشت و به امید دیدار الله عمل نیک انجام نمی‌داد.

از سوی دیگر از خود مسلمان نیز عبادتش پذیرفته نمی‌شود مگر آنکه دو شرط اصلی را رعایت کند:

اول: اخلاص نیت برای الله متعال؛ یعنی هدف بنده از همهٔ سخنان و اعمال آشکار و پنهانش، به دست آوردن خشنودی الله باشد نه دیگران.

دوم: موافق بودن عمل با شریعتی که الله متعال ما را امر نموده بر اساس آن عبادتش را انجام دهیم. یعنی با پیروی از پیامبرﷺ و ترک مخالفت او و اختراع نکردن عبادتی جدید یا روشی جدید در عبادت که از پیامبرﷺ ثابت نشده باشد.

دلیل این دو شرط، این سخن پروردگار متعال است که می‌فرماید: ﴿فَمَنْ كَانَ يَرْجُوا لِقَاءَ رَبِّهِ فَلْيَعْمَلْ عَمَلاً صَالِحاً وَلا يُشْرِكْ بِعِبَادَةِ رَبِّهِ أَحَدا﴾ [کهف/ ۱۱۰] (پس هر که امید دیدار پروردگارش را دارد باید عملی نیک انجام دهد و در عبادت پروردگارش کسی را شریک نگرداند).

ابن کثیر رحمه الله می‌گوید: «هر کس امید دیدار پروردگارش را دارد» یعنی امید ثواب و پاداش او را دارد «باید عملی نیک انجام دهد» یعنی آنچه موافق شرع الله باشد «و در عبادت پروردگارش کسی را شریک نگرداند» یعنی عبادتی که از آن تنها خشنودی الله خواسته شود که شریکی ندارد، و این دو رکن عملی است که پذیرفته می‌شود: باید خالصانه برای الله باشد، و باید صحیح، و بر اساس شریعت رسول اللهﷺ باشد.

شیخ محمد صالح المنجد